Quy trình nuôi trùn quế (giun quế)

I. QUY TRÌNH NUÔI

1. Xây dựng chuồng trại:

– Nhà nuôi trùn được lợp bằng mái lá.
– Các lối đi được tráng nền kiên cố để dễ quét dọn và vận chuyển.
– Trong nhà nuôi trùn được chia ra các dãy luống nuôi, chiều cao trung bình 0,4m, chiều ngang từ 1,5 – 2 m để dễ quản lý, chăm sóc và khai thác.
– Nền chuồng được tráng hồ non để dễ thấm nước, mặt nền có độ dốc, có lỗ thoát nước để tránh ngập úng. Trường hợp tận dụng chuồng trại sẵn có mà nền chuồng không thấm nước hay không có lỗ thoát nước thì đổ nền cát cao từ 10 – 15 cm, trải lưới cước (lỗ ≤ 1 mm2) giúp thoát nước dễ dàng.
– Chuồng trại phải đảm bảo được sự thông thoáng, hạn chế tồn lưu khí độc hại trong chuồng, tránh mưa tạt gió lùa, chuồng làm xa trục lộ giao thông, tránh tiếng ồn.
– Che chắn bằng lưới đen xung quanh chuồng nuôi tạo bóng tối trong chuồng nuôi (không quá tối) để trùn lên ăn cả ngày lẫn đêm, tránh ánh sáng chiếu trực tiếp vào luống nuôi.

2. Thả giống:

a. Chọn giống:
Giống trùn chọn thả phải đảm bảo về hình dáng và kích thước đặc trưng của giống, đa số trùn có màu đỏ đậm, chui xuống luống nuôi hoặc vận động không quá chậm khi bị bắt. Chọn sinh khối có nhiều kén và trùn con.

Chọn giống trùn quế (ảnh thegioinongnghiep.com)

b. Cách thả giống: Thả sinh khối (là ổ trùn bao gồm trùn bố mẹ, trùn con, kén và môi trường sống)
– Lấy sinh khối thả vào luống trùn với mật độ thả: 20 – 25 kg/m2.
– Sau 2 giờ thì tưới nước và sau 1 ngày có thể cho trùn ăn phân.

3. Cho ăn

Thức ăn sử dụng trong nuôi trùn quế là phân bò tươi, không có hóa chất độc hại, thuốc sát trùng, vật lạ …

a. Cách thức cho ăn:
– Trước khi cho ăn kiểm tra luống nuôi xem thức ăn còn dư hay không, qua đó đánh giá tạm thời sức ăn của trùn để cho ăn nhiều hay ít.
– Dùng tay (có bao tay) hay xẻng nhỏ lấy từng mảng phân bỏ vào luống nuôi, mảng phân đường kính 10 cm cao 2 cm, các mảng phân cách nhau 10cm.
– Sau đó tưới nước đều trên luống trùn để giữ độ ẩm cho luống nuôi và mảng phân bò. Nếu mảng phân khô thì tốc độ ăn của trùn sẽ giảm, do đó phải đảm bảo mảng phân luôn ẩm ướt.

b. Phát hiện thức ăn dư:
Kiểm tra luống trùn nhận thấy bề mặt phân luống trùn có màu đen nhạt (trùn ăn mạnh thì sau 3 – 4 ngày bề mặt luống trùn phủ màu trắng vàng nhạt). Khi kéo mảng phân trên bề mặt luống lên nhận thấy có rất ít trùn tập trung dưới mảng phân, mảng phân không tơi xốp hay độ tơi xốp thấp, nếu độ ẩm không đủ thì mảng phân có thể cầm lên dễ dàng (mảng phân được ăn hết thì rất xốp, không còn hình dáng ban đầu của mảng phân).

c. Nguyên nhân dư phân:
– Do bỏ phân cho trùn ăn quá nhiều mà lượng trùn trong luống lại ít, trùn ăn không hết làm thức ăn dư thừa.
– Do luống nuôi và mảng phân không đủ độ ẩm cần thiết làm ảnh hưởng tới khả năng ăn của trùn.
– Do phân hoặc nước tưới lẫn tạp chất, hoá chất độc hại trùn không ăn.
– Do tác động từ các yếu tố khác như: nhiệt độ môi trường nuôi, ánh sáng, tiếng ồn…

d. Biện pháp can thiệp:
– Do thức ăn dư: hốt bớt phần phân cho ăn trong luống ra sau đó tưới nước lại, để trùn ăn hết phần phân dư. Dùng bàn cào xới phần sinh khối trong luống trùn giúp tạo sự thông thoáng thoát khí độc hại, sau đó cho ăn lượng phân ít hơn 2/3 hoặc một nửa so với bình thường.
– Do độ ẩm không phù hợp: kiểm tra nếu thấy trùn ăn yếu do nguyên nhân độ ẩm thì cần điều chỉnh lại chế độ tưới cho phù hợp.
– Do thức ăn lẫn hoá chất độc hại: lấy hết phân đã cho ăn trong luống ra, dùng bàn cào xới phần sinh khối trong luống trùn giúp tạo sự thông thoáng thoát khí độc hại, tưới nước, sau đó cho ăn lượng phân ít hơn 2/3 hoặc một nửa so với bình thường.

4. Tưới nước:

Khâu tưới nước giữ độ ẩm cho trùn quế rất quan trọng, độ ẩm yêu cầu thích hợp cho trùn quế phát triển từ 70 – 80%. Nếu khô quá trùn sẽ ít ăn phân và phát triển chậm, nếu luống trùn dư nước thì trùn sống tập trung trên bề mặt nhiều, lượng trứng nở ra thấp do bị úng gây thối ảnh hưởng tới sự nhân giống của trùn.

a. Cách tưới nước:
– Kiểm tra luống nuôi xem độ ẩm để điều chỉnh lượng nước tưới cho phù hợp.
– Dùng nước cây hoặc nước mưa tưới đều khắp luống nuôi với một lượng nước vừa phải, khối lượng nước trung bình tưới 1 m3/300 m2/lần tưới.
– Hằng ngày kiểm tra và phải đảm bảo độ ẩm luôn phù hợp cho trùn phát triển.

b. Cách nhận biết độ ẩm thích hợp:
Lấy tay nắm chặt phần sinh khối trong luống nuôi sau đó thả ra, nếu thấy phần sinh khối còn giữ nguyên và tay ta chỉ ướt là đủ, nhưng nếu thấy nước chảy ra hoặc phần sinh khối bị vỡ và rơi xuống như vậy là quá ướt hoặc quá khô.

II. KHAI THÁC – CHẾ BIẾN

Đối với luống trùn mới nhân giống (nuôi mới) thì khai thác lần đầu vào 2 tháng sau khi thả giống. Luống trùn nuôi cũ thì khai thác 1 lần/tháng.

Khai thác trùn (ảnh: giaiphapnongnghiep.vn

1. Cách khai thác:

Khi kiểm tra luống nuôi nếu đã đủ thời gian nuôi và trùn trong luống phát triển bình thường thì tiến hành khai thác.

– Cho trùn ăn trước 3 ngày mới khai thác, như vậy sẽ không còn lượng phân dư trong luống nuôi.
– Ngưng tưới nước 1 ngày trước khi bắt trùn.

a. Khai thác trùn thịt: có 2 cách

– Cách 1: thu hoạch bằng phương pháp nhử mồi sau khi cho trùn ăn được 3 ngày, dùng tay hốt trên bề mặt luống, nơi đã bỏ phân bò (vì chúng sẽ tập trung vào đây để ăn).

– Cách 2: lấy toàn bộ phần sinh khối.
Trải tấm nilon ngoài sân trống có ánh nắng càng tốt. Đổ phần hỗn hợp này lên tấm nilon, sau đó gạt bỏ phần sinh khối bên trên lần lượt vì khi trùn ra ngoài sợ ánh nắng nên trốn xuống phía dưới cho đến khi chỉ còn trùn. Chú ý rằng lớp sinh khối bên trên này cho trở lại luống để tiếp tục.

b. Khai thác sinh khối
Dùng tay lấy sinh khối phía trên luống trùn chiếm khoảng 2/3 chiều dày luống trùn tùy theo thời gian nuôi (sinh khối xốp, màu đậm hơn, có nhiều trùn và kén).

c. Khai thác phân trùn
– Tách phần sinh khối bỏ qua 1 bên, sau đó cào toàn bộ phân trùn khoảng 1/3 phía dưới tùy theo thời gian nuôi (phân trùn chai hơn và màu nhạt hơn, không có hoặc có rất ít trùn và kén).
– Dùng bàn cào sang đều phần sinh khối qua bên mới khai thác và tiếp tục nuôi.

2. Chế biến trùn thịt:

– Trùn thịt sau khi khai thác sử dụng ngay làm thức ăn cho cá, gà….
– Phơi khô: trùn thịt sau khi khai thác đem rửa sạch phân trùn, đem ra nắng phơi khô trên tấm nilon, đóng gói bọc trọng lượng 0,2 kg và 0,5 kg/bọc.
– Đông lạnh: trùn thịt sau khai thác đem rửa sạch phân trùn, đem bỏ vào bọc nilon với trọng lượng 0,5 và 1 kg/bọc, buộc kín cho vào đông đá.